تصفیه فاضلاب صنعتی

در دهه‌های اخیر، پیشرفت‌های چشمگیر در صنعت و تولید به افزایش چشم‌گیر فعالیت‌های صنعتی و تولیدی منجر گردیده است. این افزایش فعالیت‌ها به یک سو به ارتقاء اقتصاد و پیشرفت تکنولوژی در کشورها انجامیده، اما به سوی دیگر باعث ایجاد مسائل محیط‌زیستی و به ویژه آلودگی آب منابع آبی و فاضلاب‌ها شده است.

از جمله آلودگی‌های محیط‌زیستی که به طور ویژه در اثر فعالیت‌های صنعتی ایجاد می‌شود، آلودگی فاضلاب‌های صنعتی به منابع آبی است که می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت انسان‌ها و تعادل اکوسیستم‌ها به همراه داشته باشد.

تصفیه فاضلاب صنعتی به عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش این آلودگی و حفظ منابع آبی مطرح است. در این راستا، مطالعه و ارتقاء مراحل تصفیه فاضلاب و پساب‌های صنعتی و ویژگی‌های هر یک از این موارد ضرورتی جهت تدوین و پیاده‌سازی راهکارهای بهینه در این زمینه محسوب می‌شود که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.

روش‌های نوین تصفیه فاضلاب صنعتی

روش های متنوعی برای تصفیه فاضلاب صنعتی وجود دارند که تاثیر واقعی و اثر بخشی آن ها در کاهش آلودگی محیط‌زیست از تجربه‌های کارخانه‌ها و صنایع بدست آمده است.

معتبرترین روش‌های تصفیه، که با توجه به آزمایشات و نتایج به دست آمده، اثبات شده‌اند، می‌تواند به طور خلاصه در زیر معرفی شود. این مسیر به شرطی مؤثر خواهد بود که مسئولان کارخانه‌ها و صنایع به تدابیر لازم جهت اجرای این روش‌ها با دقت و مسئولیت پیروی نمایند و تمرکز اصلی آن‌ها بر حفظ محیط زیست باشد.

تصفیه فاضلاب صنعتی با روش‌ فیزیکی

در تصفیه فاضلاب صنعتی و پساب، از مدل‌های فیزیکی به‌عنوان یکی از روش‌های تصفیه فاضلاب صنعتی پرکارآمد و رایج استفاده می‌شود. پساب‌های صنعتی معمولاً حاوی ذرات جامد با اندازه‌های متنوعی هستند، که از طریق یک یا چند مرحله می‌توان آن‌ها را از فاضلاب حذف کرد.

برای جمع آوری مواد جامد معلق در فاضلاب، روش‌های متنوعی به‌کار می‌روند، از جمله انواع آشغالگیرها، آشغالگیرهای دستی، آشغالگیرهای مکانیکی و آشغالگیرهای زوج توری به‌عنوان روش‌های اصلی در جلوگیری از ورود ذرات به تجهیزات مختلف، به‌کار می‌روند.

در مراحل پیشرفته‌تر، از فیلترهای با حفرات ریزتر برای تفکیک ذرات و ترکیبات مختلف در فاضلاب استفاده می‌شود. هر یک از این مراحل بر اساس فرآیند فیلتراسیون نامگذاری می‌شود. اما مهمترین مرحله، فرایند اسمز معکوس یا RO است که از آن برای جدا کردن ذرات جامد و محلول با اندازه‌های نانومتری از پساب استفاده می‌شود.

تصفیه پساب صنعتی با روش شیمیایی

تصفیه فاضلاب صنعتی به روش شیمیایی یکی از رویکردهای پیشرو در حوزه تصفیه فاضلاب است، که در آن ترکیبات شیمیایی به پساب تزریق می‌شود. این روش امکان جداسازی و از بین بردن ترکیبات آلوده را قبل از دفع به محیط زیست فراهم می‌کند.

یکی از مثال‌های برجسته این روش، حذف مواد روغنی است که با تزریق ترکیبات شیمیایی مشخص به‌راحتی انجام می‌شود. برای حذف ذرات کلوئیدی از فاضلاب، از تجهیزات متنوعی مانند چربی‌گیرهای DAF، API و CPI استفاده می‌شود.

ذرات چربی پس از انعقاد به سطح فاضلاب منتقل شده و می‌توانند با استفاده از اویل اسکیمر جمع‌آوری شوند. علاوه‌براین، با تزریق مواد شیمیایی، تنظیم pH فاضلاب امکان‌پذیر است که به‌طور قابل‌توجهی بر کیفیت پساب‌ها تأثیر می‌گذارد.

به‌علاوه، انواع کلاریفایرها به‌عنوان تجهیزات دیگر در تصفیه شیمیایی فاضلاب به‌کار می‌روند. این دستگاه‌ها با مخلوط‌کردن مواد انعقادی و پساب‌ها با سرعت بالا، فرآیند ته‌نشینی را آسان می‌کنند.

این روش‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های شیمیایی پیشرفته، در بهبود کیفیت آب و کاهش تأثیرات زیان‌بار آلودگی به محیط زیست نقش مهمی دارند.

تصفیه بیولوژیکی فاضلاب و پساب صنعتی

تصفیه فاضلاب های صنعتی با روش‌های بیولوژیکی، از مهم ترین راهکارهای جداسازی و حذف ترکیبات آلوده از فاضلاب محسوب می‌شود. حضور باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها در پساب‌های شیمیایی، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین تهدیدها برای سلامت آب های زیرزمینی و محیط زیست انسان و طبیعت مطرح است. از این رو، نیاز است که با استفاده از روش‌های متنوع، به حذف این باکتری‌ها پرداخته شود. در این متن، راهکارها و تجهیزات مورد نیاز برای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب شیمیایی آورده شده است:

1. روش‌های هوازی تصفیه فاضلاب صنعتی: این روش‌ها با استفاده از اکسیژن هوا، باکتری‌ها را از فاضلاب حذف می‌کنند. با استفاده از سیستم‌های هواده سطحی شناور، هواده عمقی و هواده سطحی ثابت، اکسیژن به فاضلاب تزریق می‌شود. تصفیه با روش لجن فعال از جمله شیوه‌های متداول در این دسته است.
2. تصفیه فاضلاب با روش CPF : این روش از تجهیزات هواده‌ای مختلف برای تزریق هوا به لجن استفاده می‌کند تا شرایط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم شود. لجن ته‌نشین شده به حوضچه‌ای منتقل می‌شود و با استفاده از هواده با شدت بالا، تصفیه انجام می‌شود.
3. تصفیه با SBR : در این روش، تجهیزات ته‌نشینی و هواده‌ای ترکیب می‌شوند و عملیات تصفیه تحت عنوان SBR انجام می‌شود. این روش از چند سیکل تشکیل شده که در طول روز انجام می‌شود. استفاده از دیوفیوزرها و هواده‌های جت در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. تصفیه فاضلاب صنعتی با MBR : روش MBR از روش‌های بیولوژیکی و هوازی برای تصفیه فاضلاب است. در این روش، جداسازی لجن از فاضلاب با استفاده از فیلترهای خاص انجام می‌شود. این روش نیاز به هزینه اقتصادی بالایی دارد و ممبران‌های گران قیمت به‌کار می‌رود.
5. روش‌های غیرهوازی تصفیه فاضلاب صنعتی: در این دسته از روش‌ها، از پکیج تصفیه فاضلاب UASB استفاده می‌شود. در این روش، فاضلاب از لایه‌های لجن گرانولی عبور می‌کند و بیوگازها تولید می‌شوند که به‌وسیله‌ی تجهیزات مخصوص از فاضلاب حذف می‌شوند.

هر روشی از راهکارها و تکنیک‌های تصفیه فاضلاب صنعتی، در تلاش برای جداسازی آلاینده‌ها و بهبود کیفیت آب‌ها نقش مهمی دارد.

پکیج‌های تصفیه فاضلاب صنعتی

پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی به وسیله‌ای اختصاصی است که به منظور تصفیه پساب خروجی از واحدهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله مزایای این دستگاه‌ها، کاهش تأثیرات زیان‌بار آلودگی به محیط زیست و بهبود کیفیت منابع آبی است.

در تصفیه فاضلاب صنعتی، انتخاب دستگاه مناسب به نوع و میزان آلاینده‌ها و حجم تولید پساب وابسته است. این دستگاه‌ها پساب را از مراحل مختلفی عبور داده و با انجام پروسه‌های مختلف، ذرات مضر و آلودگی‌ها را از آن جدا می‌کنند.

در پایان، کیفیت آب تصفیه‌شده با استانداردهای محیط‌زیستی مطابقت دارد و می‌تواند به محیط زیست تخلیه شود یا در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

از جمله دستگاه‌های تصفیه فاضلاب صنعتی، دستگاه‌های تصفیه فاضلاب لبنی، دستگاه‌های تصفیه فاضلاب کارخانجات فولادی و سیستم‌های تصفیه فاضلاب نیروگاهی می‌توانند بهره‌برداری شوند. قیمت این دستگاه‌ها وابسته به پارامترهای مختلفی است که برای تعیین آن به مشاوره و تست‌های دقیق نیاز دارید.

مراحل تصفیه فاضلاب صنعتی

تصفیه فاضلاب صنعتی، فرآیندی اساسی است که آبی پاک و قابل استفاده برای مصارف مختلف از جمله آبیاری کشاورزی تولید می‌کند. این فرآیند به منظور کاهش آلودگی‌های بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی در فاضلاب‌های صنعتی اجرا می‌شود. مراحل تصفیه فاضلاب صنعتی به شرح زیر است:

1. آشغالگیری فاضلاب صنعتی: در ابتدا، مرحله آشغالگیری اجرا می‌شود. این مرحله شامل حذف مواد جامد از فاضلاب است تا از خرابی تجهیزات جلوگیری شود. از دستگاه‌های ساده با چرخ دنده‌های آشغالگیر استفاده می‌شود تا ذرات جامد توسط یک سیستم قفسه‌ای به ناودان تخلیه برسند.
2. شفاف سازی و تفکیک اولیه: در این مرحله، مواد جامد دیگری از فاضلاب حذف می‌شود و پساب به طور مؤثر شفاف می‌شود. شفاف سازی اولیه و ثانویه انجام می‌شود. شفاف سازی اولیه قبل از تصفیه بیولوژیکی صورت می‌پذیرد و شفاف سازی ثانویه لجن فعال را به مخزن هوادهی منتقل می‌کند.
3. هوادهی فاضلاب صنعتی: هوادهی در فرآیند لجن فعال بسیار مهم است. از روش‌های مختلفی از جمله هوادهی با سرعت بالا، هوادهی معمولی، هوادهی طولانی و هوادهی مخروطی استفاده می‌شود.
4. ضدعفونی: در این مرحله، فاضلاب با استفاده از مواد شیمیایی مانند کلر ضدعفونی می‌شود. این فرآیند به حذف آلاینده‌های مختلف از جمله آمونیاک، مواد آلی و ترکیبات نیتروژن کمک می‌کند.
5. شفاف سازی ثانویه: در مرحله شفاف سازی ثانویه، ذرات ریز دیگری از آب حذف می‌شوند. از روش‌های انعقاد و لخته‌سازی استفاده می‌شود تا ذرات جامد را جدا کنند و آب را تصفیه کنند.
6. دفع مواد جامد: در این مرحله، مواد جامد با توجه به قوانین دولتی و خصوصیات لجن تخلیه می‌شوند. انتخاب روش دفع در این مرحله به شرایط جغرافیایی و تجدید ناپذیری مرتبط است.

تصفیه فاضلاب صنعتی به توجه به نوع آلاینده‌ها و شرایط خاص هر کارخانه متفاوت است. عواملی چون نوع آلاینده‌ها، میزان ذرات جامد، تجدید ناپذیری و پارامترهای مختلفی موجب تنوع روش‌های تصفیه می‌شوند.

از این رو، هر تصفیه خانه می‌تواند به تناسب خاصیت‌های فاضلاب صنعتی متمایز باشد و انتخاب بهترین روش تصفیه نیازمند شناخت دقیق این خصوصیات است.

تصفیه فاضلاب صنعتی به‌عنوان یک فرآیند حیاتی، تخصص و اهمیت ویژه‌ای دارد. انتخاب روش‌های تصفیه مناسب و اجرای بهینه آنها نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست و تأمین منابع آبی با کیفیت دارد.

تفاوت بین فاضلاب و پساب چیست؟

اغلب این دو واژه به اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی در بین آن‌ها وجود دارد:

• فاضلاب: فاضلاب به تمامی آب‌های تولید شده از مصارف مختلف انسانی، صنعتی، کشاورزی و غیره اطلاق می‌شود. این آب‌ها ممکن است حاوی آلاینده‌های مختلفی از جمله فضولات انسانی، مواد شیمیایی و باکتری‌ها باشند. فاضلاب می‌تواند از منابع مختلفی مانند خانه‌ها، ادارات، کارخانه‌ها و… به‌وجود آید.
• پساب: پساب به معنای زیرمجموعه‌ای از فاضلاب است که در موارد خاصی از آن گونه‌ای تمیزتر و کمتر آلاینده است. به‌عبارت دیگر، پساب در واقع فاضلابی است که پس از تصفیه در تصفیه‌خانه‌ها یا به طور ثانویه در فرآیندهای دیگر، آلاینده‌های خود را کاهش داده است. پساب معمولاً از منابعی نظیر تصفیه‌خانه‌ها، خنک‌کننده‌های صنعتی یا فرآیندهای تصفیه مشابه تولید می‌شود.

تفاوت‌های اساسی بین فاضلاب و پساب در میزان آلاینده‌ها و فرآیندهای تصفیه آن‌ها قابل تشخیص است. این تفاوت‌ها باید در استفاده از این دو واژه به‌طور صحیح مورد توجه قرار گیرند تا دقت و شفافیت در ارتباطات مرتبط با محیط‌زیست حفظ شود.

نتیجه گیری

تصفیه فاضلاب صنعتی، به منظور کاهش آلودگی آب‌ها و حفظ منابع آب در محیط‌زیست، به رویکردی نوین پیش می‌روند. در دهه‌های اخیر، با کاهش منابع آب و نیاز روزافزون صنایع به آب در تولید، تصفیه فاضلاب صنعتی به عنوان استراتژی اساسی برای بهبود کیفیت آب‌ها و بهره‌برداری پایدار از منابع آبی تأکید شده است.

این رویکرد از یک سو به کاهش آلودگی آب‌ها کمک می‌کند و از سوی دیگر، امکان استفاده مجدد از آب‌های پساب تصفیه شده را فراهم می‌سازد.

با رعایت قوانین محیط‌زیستی دقیق تر، تصفیه فاضلاب صنعتی نه‌تنها به بهبود محیط‌زیست کمک می‌کند بلکه به عنوان راهکاری هوشمندانه در جهت حفظ منابع آبی و توازن اکوسیستم‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.